بدیهی است که اقتباس کردن از علم سکولار و تمدن مادی، با این همه اختلاف در مبادی (مقدمات، ابتداییات و ضروریات)، مبانی (زیربناها، زیرساخت‌ها و استدلالات) و نتایج (محصولات، خروجی‌ها و فرآیندها) نمیتواند تصمیمی عقلانی باشد.
اولین و مهم ترین رسالت حوزه های علمیه به عنوان اتاق فکر نظام اسلامی تبیین نظری وکارآمد چارچوب ها، اهداف و الگوهای ناظر به تحقق تمدن اسلامی و مفهوم‌سازی در این افق است.
فلسفه اسلامی برای حضور در گزاره های علوم فرودستی و پشتیبانی تئوریک از علومی مانند علوم انسانی، نیازمند بهره گیری از لوازمی است که حکمت صدرایی از آن لوازم به دلیل منطق و روش حاکم برآن، برخوردار نیست.
علم زیرساخت شکل‌دهی تمدن و موتور محرک آن است؛ بصیرت و بینش لازم برای تمدن‌سازی را فراهم می‌کند و نرم‌افزار آن محسوب میشود.
گام دوم در مسیر تعالی، نوآوری است. نمی‌توان با اتکای به دستآوردهای دیگران که در مسیر اهداف و ارزش‌های دیگری طراحی شده است برای احیای تمدن دینی مبتنی بر هویت اسلامی و ارزش‌های اسلامی تلاش کرد.
اولین گامی که در این راستا باید برداشته شود ایجاد خودباوری در امت اسلامی است.
خلاصه ای از بیانات حضرت حجت الاسلام محمد مهدی میر باقری: ما به دنبال هدف مشترک همه انبیاء الهی، و ایجاد پایه‌های یک تمدن الهی هستیم که در آن، هم معنویت و اخلاق و فضیلت به معنای عبودیت و بندگی خداوند متعال، هم عقلانیت کامل و همچنین کارآمدی عینی اجتماعی در آن یافت میشود.
مرحله اول پیدایش تمایلات و انگیزش است.
حضرت امام خامنه ای (مد‌ظله‌العالی):
- تمدّن اسلامی یعنی آن فضایی که انسان در آن فضا از لحاظ معنوی و از لحاظ مادّی میتواند رشد کند
- آرمان نظام جمهوری اسلامی را میشود در جمله‌ی کوتاهِ "ایجاد تمدّن اسلامی" خلاصه کرد...
با این نهضت اسلامى ما تا اینجا آمدیم و قدرتها را عقب زدیم؛ با این نهضت اسلامى باید سازندگى کنیم از حالا به بعد. یعنى همه با هم، همه با هم به جلو برویم. همه با هم به [سوى] یک تمدن صحیح، نه «تمدن محمد رضایى»! تمدن الهى، تمدن رسول اللهى.
صحیفه امام ج6 ص343
